İslami kriterlere göre eş seçimi, sadece dış görünüşe veya maddi duruma değil; aynı zamanda ahlaki, dini ve karakteristik değerlere dayalı olarak yapılmalıdır. Bu konuda hem Kur’an-ı Kerim’de hem de Peygamber Efendimiz’in (sav) hadislerinde çeşitli ölçütler verilmiştir. İşte İslami açıdan eş seçiminde dikkat edilmesi gereken bazı temel kriterler:
- Dindarlık ve Takva
Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurur:
“Bir kadın dört şey için nikâhlanır: Malı, soyu, güzelliği ve dini için. Sen dindar olanı seç, ellerin bereket görsün.”
(Buhârî, Nikâh 15; Müslim, Rada 53)
Aynı şekilde erkek için de kadının, kadının da erkeğin dindarlığına dikkat etmesi önemlidir. Takva sahibi bir eş, evliliğin sağlam temeller üzerine kurulmasını sağlar.
- Ahlak ve Karakter
Sadece ibadet değil, günlük yaşamdaki davranışlar da önemlidir. Sabırlı, anlayışlı, dürüst, güvenilir ve saygılı bir eş, huzurlu bir aile ortamı için gereklidir.
- Nesep ve Aile
Eş adayının ailesi, yetiştiği ortam, ahlaki yapısı göz önünde bulundurulmalıdır. Peygamberimiz, hayırlı bir nesil yetiştirmenin yolunun sağlam temelli ailelerden geçtiğini vurgulamıştır.
- Kendine Uygunluk (Kefaet)
İslam’da kefaet yani denklik önemlidir. Bu; din, ahlak, sosyal yapı, kültürel seviye ve benzeri alanlarda benzerlik anlamına gelir. Uyumlu olmak, evlilikte uzun vadede huzuru getirir.
- Güzellik ve Cinsel Çekim
İslam güzelliğe tamamen karşı değildir. Hatta eşler arasında karşılıklı beğeni ve cazibe olması tavsiye edilir. Ancak güzellik temel kriter değil, destekleyici unsur olmalıdır.
- Çocuk Sahibi Olma İsteği
Hadislerde, çocuk sahibi olabilecek, sevgi dolu ve merhametli eşlerin tercih edilmesi öğütlenmiştir:
“Sevgi dolu ve çok doğuran kadınlarla evlenin.”
(Ebû Dâvûd, Nikâh 2)
- İstihare ve İstişare
Karar vermeden önce hem Allah’a yönelerek istihare duası etmek hem de güvenilir kişilerle istişarede bulunmak sünnete uygundur.
Bu kriterlere uygun şekilde bir eş değerlendirme listesi
Harika! Aşağıda İslami kriterlere göre bir “Eş Adayı Değerlendirme Listesi” hazırladım. Bu liste hem kadınlar hem erkekler için genel geçerli kriterler içeriyor. İstersen puanlama yaparak da kullanabilirsin (örneğin 1–5 arası). Her başlığın altına kısa notlar da alabilirsin.
DİNİ KRİTERLER
| Kriter | Açıklama | Değerlendirme |
| Namaz kılıyor mu? | Beş vakit namaza riayet eder mi? | |
| İslami ilkelere uygun yaşıyor mu? | Helal-haram hassasiyeti var mı? | |
| Takva sahibi mi? | Allah korkusu ve ihlaslı davranışlar var mı? | |
| Tesettür (kadın için) / Gözlerini haramdan sakınma (erkek için) | Dış görünüşte dini ölçülere uyum? |
AHLÂKİ ve KARAKTERSEL ÖZELLİKLER
| Kriter | Açıklama | Değerlendirme |
| Güvenilir mi? | Sözünde durur, sır saklar, dürüst davranır mı? | |
| Sabırlı ve anlayışlı mı? | Sorunlar karşısında tutumu nasıl? | |
| Merhametli mi? | Canlılara, insanlara karşı şefkatli mi? | |
| Saygılı mı? | Ailesine, büyüklere ve insanlara genel tavrı nasıl? | |
| Sinirli veya saldırgan mı? | Öfkesini kontrol edebiliyor mu? |
AİLE VE NESİL
| Kriter | Açıklama | Değerlendirme |
| Ailesi hakkında bilgi | Ahlaki yapısı, ortamı, ilişkileri | |
| Aile içi iletişimi nasıl? | Anne-baba ile ilişkisi saygılı mı? | |
| Evlilikten beklentisi nedir? | Manevi ve maddi olarak bakış açısı |
KİŞİSEL UYUM (KEFAET)
| Kriter | Açıklama | Değerlendirme |
| Eğitim ve kültür seviyesi | Yakın düzeyde misiniz? | |
| Yaşam tarzı benzerliği | Sosyal hayat, beklentiler, hobiler | |
| Cinsel çekim / Beğeni | Dış görünüşe karşı hissiyatınız | |
| Ortak hedefler var mı? | Hayatta gitmek istediğiniz yön benzer mi? |
DİĞER
| Kriter | Açıklama | Değerlendirme |
| Çocuk isteği var mı? | Sayı, zamanlama, eğitimi nasıl düşünüyor? | |
| Maddi sorumluluk bilinci | İsraf eder mi, geçim konusunda duyarlı mı? | |
| İstihare yaptın mı? | İç huzurun nasıl? Kalbine bak. | |
| Aile büyüklerinin görüşü | Anne-baba ve güvendiğin kişilerin tavsiyesi? |
